Haar masker gaat nooit af

“Ik verdien een Oscar, voor mijn acteerprestatie”, zegt mijn vriendin. We zitten samen eindelijk weer eens in ons favoriete restaurant, de Goudreinet. Ja, ik weet het, in bijna elk ander restaurant kan je lekkerder eten en is het gezelliger. Maar voor ons blijft dit favoriet. Voornamelijk nostalgie. Zij kwam hier vaak met haar ouders en dan mocht ik soms mee, en ik kwam hier wel eens met een tante en oom en dan mocht Denise mee. Op de lagere school waren wij al beste vriendinnen en onafscheidelijk. Na de middelbare school zijn we elkaar wat jaren uit het oog verloren, maar sinds een jaar of 15 zien we elkaar weer regelmatig. En spreken we 1 of 2 keer per jaar hier af.

Denise vertelt me net dat haar klanten vaak zeggen dat ze zo jaloers op haar zijn. Als ze haar vragen hoe het met haar gaat, antwoordt ze altijd “Goed hoor”. En dan is hun reactie “Ik ben zo jaloers op jou, bij jou gaat het altijd goed, wat is dat toch fijn!” Want ze zien een vrolijke, gelukkig ogende, mooie vrouw. Altijd belangstellend, meelevend en een luisterend oor. Begripvol, maar ook grappig. Een leuk huis, leuke baan, leuke man, leuke hond. Ze heeft het goed voor elkaar.

Haar klanten niet. Zij zijn echte mensen, met problemen: hebben een al dan niet ernstige ziekte, net ontslag gehad, of andere narigheid in hun leven, of hebben een vader, moeder, dochter, zoon, partner, buurvrouw, buurvrouw, neef of nicht, of collega, die net een moeilijke periode doormaakt, of nog erger, overleden is. Gelukkig kunnen deze klanten altijd hun verhaal kwijt bij hun pedicure, die altijd meeleeft en luistert. En altijd blijft haar masker op.

Dat masker blijft zelfs op bij de mensen die haar het meest dierbaar zijn. Alleen bij mij gaat het soms heel even af. Dan zie ik de echte Denise. En geloof me, ook zonder masker, is zij een prachtig mens. Kon ze dat zelf maar eens zien.

Een paar jaar geleden wist ze me nog te overtuigen dat het tijdelijk was. Dat ze dit altijd al had, vanaf haar jeugd, maar dat het na een poosje weer overgaat. “Laat me maar, het gaat wel weer over” en dan liet ik het maar. Ik wist niet goed hoe ik kan helpen. Dat weet ik trouwens nog steeds niet.

Niemand die weet hoe zwaar haar leven voelt. Hoe somber zij kan zijn. Dat ze het leven helemaal niet leuk vindt, er geen zin meer in heeft. Hoe vaak ze met de telefoon in haar hand heeft gestaan, de nummers 1, 1 en 3 al ingetoetst, maar dan toch maar niet belt ‘want die mensen hebben wel belangrijkere dingen te doen dan haar te woord te staan’. Dat ze ’s morgens denkt, ‘was ik maar niet meer wakker geworden, dan was het maar voorbij’.

Ze heeft een moeder die veel hulp nodig heeft. Samen met haar zus is ze daar heel druk mee. Het valt haar zwaar en dat is logisch, want dat is ook zwaar. Maar zij vindt dat slecht van zichzelf. Want het is je moeder, dat hoor je gewoon te doen. “Denise, natuurlijk, de meeste mensen zouden het doen, maar bijna niemand zou het niet zwaar vinden. En er af en toe, of vaker, over klagen. Dat is normaal. Je hebt je drukke baan, je huis, je man en je hond. En dan ook nog die extra zorg voor je moeder, en de angst voor wat komen gaat. Dat is zwaar!” Maar wat ik ook zeg, ik kom niet bij haar binnen.

Ineens hebben we het over bidden voor het slapengaan. We zijn beiden christelijk opgevoegd, en sommige dingen verleer je niet. Ik begin altijd zo: “Lieve Heer, wilt u zorgen voor mijn vader, die bij u in de hemel is, en voor mijn moeder, hier bij ons op aarde. Voor mijn kinderen, en voor iedereen die het nodig heeft. En ik dank u voor …”. Denise doet ongeveer hetzelfde. Iets eerbiediger, ze gaat nog geknield voor het bed zitten, maar zegt in haar gebed: “voor mij hoeft u niet te zorgen, ik verdien dat niet …”

“Denise, wat erg!” roep ik uit. Ik schrik hier echt heel erg van. “Daar is het gebed toch juist voor bedoeld? Voor jezelf en je dierbaren. En dat mag! Iedereen en jij zeker!”

Af en toe geniet ze wel. Als ze ’s morgens vroeg de hond uitlaat. Dan neemt ze haar camera mee en maakt de mooiste foto’s van de natuur. Dan is ze heel even blij van dat moois. Maar al snel is er weer die realiteit, háár realiteit, van piekeren, somber zijn, angst en schuldgevoel. In die wereld ziet ze geen licht.

Hulp zoeken wil ze niet, ook niet als ik met haar meega. Misschien ook vanuit angst, een gedachte dat ze het niet verdient? Bang voor oordelen als mensen erachter komen dat ze depressief is? Angst om erover te praten. Hoe meer ik aandring, hoe meer ze zich weer sluit.

“Geniet je wel van onze etentjes?” vraag ik haar. “Ja natuurlijk, daar kijk ik altijd naar uit, dat vind ik heel gezellig” is haar antwoord. Maar ze is een kei in gewenste antwoorden geven, dus helemaal zeker ben ik er niet van. Wat ik wel weet is dat ze het vervelend vindt als we te lang hierover doorpraten. En ze kan heel goed het gesprek een andere wending geven.

Dus even later hebben we het over een date van mij, een tijdje geleden. Bij een Van der Valk, net zoiets als de Goudreinet, maar dan met kamers. Ik was bang dat hij een kamer geboekt zou hebben en hoe ik dan zou reageren. We verzinnen allemaal gevatte opmerkingen en liggen in een deuk. Want dat is ook Denise. Ontzettend grappig en de stemming is al snel uitbundig en vrolijk.

Ik hoop dat het echt is. En dat ze zich toch even vrolijk heeft gevoeld. Dat het een lichtpuntje in haar donkere dag is. Waaraan ze zich kan optrekken. Dat ze, als dat licht op haar schijnt, ze zelf kan zien hoe mooi en bijzonder ze is. Dat ze naar zichzelf kijkt met net zoveel liefde als ze naar anderen kijkt. Dat ze ook ziet en voelt hoe mooi het leven kan zijn en dat er altijd hoop is. En dat hulp vragen geen schande is, maar een cadeau aan jezelf. En uiteindelijk ook voor de mensen om je heen, want die zien jou ook het liefst gelukkig.

Wat heb je te verliezen, als alles toch al donker is? Of is het juist het licht, waar je bang voor bent?